تحولات بخش واقعی اقتصاد کشور تا پایان پاییز ۱۴۰۱

بر اساس محاسبات مقدماتی اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (و به قیمت‌های ثابت سال 1395) در سه ماهه سوم سال 1401 به رقم 3821.9 هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سه ماهه سوم سال 1400، رشد 5.3 درصدی را نشان می دهد. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت طی دوره مذکور معادل 4.5 درصد بود که حکایت از محوریت بخش‌های اقتصادی غیر نفتی در تحقق رشد اقتصادی سه ماهه سوم سال 1401 دارد.

به گزارش مدار اقتصادی و بنابر اعلام روابط عمومی بانک‌مرکزی، بررسی وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی (به قیمت‌های ثابت سال 1395) مبین آن است که در سه ماهه سوم سال 1401 "تشکیل سرمایه ثابت ناخالص" از رشد 16.6 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بود که این میزان رشد عمدتاً حاصل عملکرد رشد مثبت تشکیل سرمایه در بخش "ماشین آلات" معادل 28.3 درصد است.

در مجموع عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت پایه در نه‌ماهه سال 1401 "با احتساب نفت" و "بدون احتساب نفت" به قیمت‌های ثابت سال 1395 به ترتیب به 11569.3 و 10611.3 هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش 3.7 و 3.2 درصدی همراه بود. تحقق رشد اقتصادی 3.7 درصدی در نه‌ماهه سال 1401 در امتداد رشد اقتصادی 4.4 درصدی سال‌1400، حکایت از روند رو به بهبود فعالیت‌های اقتصادی کشور به رغم تداوم تحریم‌های اقتصادی دارد.

مولفه‌های رشد اقتصادی در سه ماهه سوم سال

بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی نشان میدهد، رشد تولید ناخالص داخلی در سه ماهه سوم سال 1401 حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده در تمامی گروه‌ها بوده است. لازم به توضیح است در دوره مورد گزارش، رشد محقق شده گروه‌های "نفت و گاز"، "صنایع و معادن"، "خدمات" و "کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری" نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل 15.4، 8.9، 3.3 و 1.1 درصد است.

بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی (به قیمت‌های ثابت سال 1395) در سه ماهه سوم سال 1401 نشان میدهد، "هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی"، "هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی" و "تشکیل سرمایه ثابت ناخالص" به ترتیب از نرخ‌های رشد 11.3، 16.0 و 16.6 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند. در این دوره رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به تفکیک "ماشین آلات" و "ساختمان" به ترتیب معادل 28.3 و 6.9 درصد بوده است.

مولفه‌های رشد اقتصادی در 9 ماهه سال

بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی در نه‌ماهه سال 1401 نشان میدهد، رشد ارزش افزوده گروه‌های "خدمات"، "صنایع و معادن"، "نفت و گاز" و "کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری" نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل 2.8، 5.6، 9.3 و 1.1 درصد بود که به ترتیب از سهمی معادل 1.6، 1.3، 0.7، و 0.2 واحد درصد در رشد اقتصادی نه‌ماهه سال 1401 برخوردار بوده‌اند.

در دوره مورد گزارش ارزش افزوده بخش "صنعت" به قیمت‌های ثابت سال 1395 از افزایش 8.0 درصدی نسبت به دوره مشابه سال 1400 برخوردار بود؛ به طور مشخص در این بخش رشد شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی 100 نفر کارکن و بیشتر ‏‏‏‏- با اختصاص سهم حدود 70 درصد از ارزش افزوده بخش صنعت‏‏‏‏- نسبت به دوره مشابه سال 1400 معادل 8.3 درصد بود.

بررسی عملکرد رشد شاخص مزبور به تفکیک رشته فعالیت‌های صنعتی (بر حسب کدهای ISIC دو رقمی) نشان میدهد که در نه‌ماهه سال 1401 از مجموع 24 گروه اصلی، 23 گروه (با ضریب اهمیت 95.1 در‏صدی از شاخص کل) از رشد مثبت تولید برخوردار بوده‌‌اند؛ از جمله صنایعی که بیشترین سهم را در رشد محقق شده این دوره داشته‌اند میتوان به "صنایع تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم‌تریلر"، "صـنایع‌تولید فلزات اساسی" و "صـنایع ‌تولید مواد و محصولات شیمیایی" اشاره کرد.

گزارش کامل تحولات بخش واقعی اقتصاد اینجا قابل مشاهده است

بررسی تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در نه‌ماهه سال 1401 نشان میدهد، "هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی" و "تشکیل سرمایه ثابت ناخالص" به قیمت‌های ثابت سال 1395 از نرخ‌ رشد یکسان 7.7 درصدی نسبت به نه‌ماهه سال قبل برخوردار بوده‌اند. در این دوره عملکرد "هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی" نسبت به دوره مشابه سال 1400 کاهش 0.7 درصدی را تجربه نموده است. رشد محقق شده "تشکیل سرمایه ثابت ناخالص" در دوره مورد گزارش عمدتاً متاثر از رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش "ماشین آلات" (معادل 19.7 درصد) بوده است. لازم به ذکر است که رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (به قیمت‌های ثابت سال 1395) در بخش "ماشین آلات" در فصول اول، دوم و سوم سال 1401 به ترتیب معادل 16.5، 12.6 و 28.3 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل تحقق یافته است.