مهسا رادفر، معاونِ تامینمالی کاردان تشریح کرد:
ویژگیهای تامینمالی از طریق بازارسرمایه
مهسا رادفر، معاون تامینمالی و خدمات مشاوره تامینسرمایه کاردان، در خصوص چگونگی تامینمالی شرکتها از طریق بازارسرمایه به مدار اقتصادی گفت: تمام شرکتها از کوچک تا بزرگ به تامینمالی نیاز دارند و شرایط و نیازهای تامینمالی یک کسب و کار به موقعیت آن شرکت در چرخه عمر آن کسب و کار بستگی دارد. اگر ما چرخه عمر یک فعالیت تجاری را به چهار دسته کلی تقسیم کنیم میتوانیم ابزار تامینمالی را متناسب با نیاز شرکت در شرایط مختلف تعیین کنیم.
او افزود: به عنوان مثال شرکتهایی که در آغاز فعالیت قرار دارند و به آنها استارتآپ میگوییم میتوانند از طریق صندوقهای جسورانه در بازارسرمایه تامینمالی شوند. شرکتهایی که فعالیت خود را آغاز کردهاند از طریق اوراق مشارکت یا اوراق سفارش ساخت میتوانند بخشی از منابع مورد نیاز اجرای طرح و پروژه خود را تامین کنند یا از طریق شرکت پروژه سهامیعام با مشارکت مردم نسبت به اجرای طرح اقدام کنند. شرکتهای در مرحله توسعه و تثبیت هم میتوانند به فراخور نیازشان از سایر ابزارها مثل اوراق مرابحه اجاره، سلف و ... نسبت به تامینمالی اقدام کنند.
روشهای تامینمالی بخش مولد اقتصاد
مهسا رادفر، ادامه داد: کانالهای تامینمالی شامل دو بخش داخلی و خارجی است. تامینمالی خارجی که بیشتر در صنایع مرتبط با حوزه برق، نیروگاه پتروشیمی و پالایشگاه مورد استفاده است در قالب قراردادهای کوتاه مدت ریفاینانس، یوزانس و بیع متقابل انجام میشود.
او افزود: در تامینمالی داخلی مهمترین حوزه تامین کننده منابع، بازار پول است که شرکتها از طریق اخذ تسهیلات از بانکها و موسسات مالی و اعتباری و استفاده از اعتبارات اسنادی و ضمانت نامههای بانکی نسبت به تامینمالی اقدام میکنند و منبع بعدی تامینمالی که در سالهای اخیر استقبال زیادی هم از آن شده بازارسرمایه است که شرکتها از طریق انتشار انواع اوراق و عرضه اولیه، منابع موردنیاز خود را تامین میکنند.
مقایسه تامین مالی از طریق بازارسرمایه و نظام بانکی
براساس اطلاعات منتشر شده حجم تامین مالی انجام شده از طریق اوراق بهادار بدهی در سال 1402 مبلغ 3.813.670 میلیارد ریال بود که از این مبلغ 17 درصد آن مربوط به تامینمالی شرکتها به مبلغ 641.466 میلیارد ریال است. شرکتها در سال 1402 عمدتا از طریق انتشار اوراق مرابحه و اوراق اجاره نسبت به تامینمالی اقدام کردند.معاون تامینمالی تامینسرمایه کاردان در پاسخ به این سوال که تامینمالی از طریق بازارسرمایه و بازار پول چه ویژگی و تفاوتی دارد؟ گفت: تامین مالی در بازار پول یک تامینمالی کوتاه مدت است؛ اغلب تسهیلات اعطایی بانکها به شرکتها در قالب تامین سرمایه در گردش است که مدت آن معمولا یکساله است ولی در بازارسرمایه تامین مالی بلندمدت اتفاق میافتد؛ میانگین سررسید اوراق منتشر شده در بازارسرمایه 4 سال است و به عبارت دیگر تامینمالی در نظام بانکی مبتنی بر عقود و تامینمالی کوتاه مدت است ولی در بازارسرمایه تامینمالی مبتنی بر قرارداد و بلندمدت است.
او افزود: در بازارسرمایه امکان تامینمالی با مبالغ زیاد وجود دارد این در حالی است که تامینمالی توسط بانکها با در نظر گرفتن محدودیتهای مقرراتی مربوط به کفایت سرمایه بانکها و مقررات ذینفع واحد با مبالغ کمتر صورت میگیرد. این امر عمدتا به امکان توزیع ریسک برمیگردد؛ در بازارسرمایه با توجه به اینکه سرمایهگذاران متعدد با خرید اوراق نسبت به تامینمالی شرکت اقدام میکنند، ریسک بین دارندگان اوراق توزیع میشود ولی در نظام بانکی کل منابع توسط یک بانک تامین شده لذا ریسک در آن بانک متمرکز میشود.
معاون تامینمالی تامینسرمایه کاردان، افزود: مقررات وضع شده توسط بانکمرکزی نیز ناظر بر همین موضوع است. همچنین با توجه به الزامات گزارشگری که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار برای شرکتها تعیین شده امکان نظارت بهتری بر مصارف تامینمالی در بازارسرمایه نسبت به بانکها وجود دارد.
مهسا رادفر، در پاسخ به این سوال که حجم تامینمالی انجام شده شرکتها از طریق بازارسرمایه در سال 1402 چه میزان بود؟ گفت: براساس اطلاعات منتشر شده حجم تامین مالی انجام شده از طریق اوراق بهادار بدهی در سال 1402 مبلغ 3.813.670 میلیارد ریال بود که از این مبلغ 17 درصد آن مربوط به تامینمالی شرکتها به مبلغ 641.466 میلیارد ریال است. شرکتها در سال 1402 عمدتا از طریق انتشار اوراق مرابحه و اوراق اجاره نسبت به تامینمالی اقدام کردند.
اثر نرخ سود بر نرخ تامینمالی
معاون تامینمالی، تامینسرمایه کاردان، در پاسخ به این سوال که نرخ بهره بانکی چه اثری بر هزینه تامینمالی شرکتها از طریق بازارسرمایه دارد؟ گفت: نرخ سود یکی از ابزارهای بانکمرکزی برای پیشبرد اهداف سیاست پولی است. بانکمرکزی با توجه به شرایط اقتصادی دو سیاست پولی انبساطی و انقباضی را در پیش میگیرد و با اجرای هر یک از این سیاستها عرضه پول را کنترل میکند. سیاست پولی انبساطی در زمان رکود و سیاست پولی انقباضی در زمان تورم اجرا میشود. اهمیت نرخ سود، بدلیل اثرگذاری آن بر رشد اقتصادی، بازارهای موازی، تورم، رکود، نرخ دلار و ... است. افزایش نرخ سود تعیینشده برای اوراق، عملا نرخ تامینمالی را برای تولیدکنندگان بالا برده و معضل تامینمالی به گواه گزارشهای فصلی پایش محیط کسبوکار که همواره یکی از سه مشکل اول فعالان اقتصادی عنوان میشود را تشدید کرده است.
ریسک تامینمالی کراد فاندها
مهسا رادفر، در پاسخ به این سوال که ریسک تامینمالی کراد فاندها چه میزان است و با توجه به نخستین نکول در سکوهای تامینمالی آیا ریسک نکول برای بقیه سکوها هم وجود دارد؟ گفت: به فراخور شرایط هر روش تامینمالی، میتوان انتظار وجود ریسکهایی در آن داشت. لازم است سرمایهگذار یا متقاضی نسبت به این ریسکها آگاهی کامل داشته باشد. در حال حاضر تامینمالی جمعی در ایران از نوع مشارکت است. بدین معنی است که سرمایهگذاران در سود و زیان طرح شریک هستند. لذا ریسکهای مرتبط با مشارکت در این نوع تامینمالی وجود دارد البته وجود نهادهای مالی خبره و دیگر نهادهای عامل و نظارت در اجرای اینگونه طرحها، باعث میشود ریسک این سرمایهگذاریها به حداقل ممکن برسد.
او افزود: همچنین دریافت وثایق قابل اتکا از شرکتها و تولیدکنندگان به منظور اطمینان بیشتر نیز پیشبینی شده است. علاوهبر این عمدتا طرحهایی توسط عامل بررسی و تایید میشود که از نوع تولید و فروش باشند تا در صورت موفقیتآمیز نبودن طرح امکان فروش موجودی و بازگشت سرمایه به همراه بخش زیادی از سود وجود داشته باشد. بنابراین لازم است در انتخاب عامل تامینمالی جمعی و طرح مورد نظر توجه زیادی داشته باشیم.
